|
foto: Sjors.
Ondanks de overlast van Schiphol, ook vandaag weer een prima
stranddag (voor half oktober!).
Vliegtuigstrepen (bron KNMI).
De witte vliegtuigstrepen, die het
zonlicht iets kunnen temperen, zijn kunstmatige wolken die
ontstaan doordat uitlaatgassen van vliegtuigmotoren de
hoeveelheid waterdamp en roetdeeltjes in de lucht op de
vliegroute doen toenemen. Dat gebeurt meestal rond 10 kilometer
hoogte in de atmosfeer, waar de lucht zeer koud is en het meer
dan 40 graden vriest.
Koude lucht kan maar weinig waterdamp bevatten en de extra
waterdamp, die daar in de lucht wordt gebracht, leidt daarom
direct tot wolkenvorming in de vorm van strepen. De streep
begint meestal een eindje achter het vliegtuig, omdat de warmte
van de uitlaatgassen wolkenvorming dichtbij de motoren
belemmert. De vliegtuigstrepen worden "contrails" (samenvoeging
van condensation en trails) genoemd en in de weerrapporten (zie
onze rubriek weer) als bewolking vermeld.
De strepen verraden veel over de atmosfeer op grote hoogte.
Lossen ze snel op dan wijst dat op droge lucht en is de kans op
een weersomslag klein. Lossen de vliegtuigstrepen langzaam op en
groeien ze flink uit dan is er in de regel een weersverandering
op til, die hooguit een paar dagen op zich laat wachten. De meer
uitgestrekte wolkensluiers zijn soms moeilijk te onderscheiden
van natuurlijke hoge bewolking en blijven lang in tact. Uit
satellietwaarnemingen blijkt dat vliegtuigstrepen in onze
omgeving in veel gevallen langer dan een dag blijven bestaan en
in een kwart van de gevallen zelfs langer dan twee dagen.
De wolken op die hoogte bestaan geheel uit ijskristallen. Door
breking en weerkaatsing van zonlicht zijn er soms optische
verschijnselen in te zien, zoals een gekleurde bijzon.
In internationaal verband wordt onderzoek gedaan naar de invloed
van het luchtverkeer op de atmosfeer. Het Intergouvernementele
Panel op het gebied van klimaatveranderingen (IPCC) stelt vast
dat vliegtuigen, die naast kooldioxide nog verschillende andere
stoffen uitstoten, op een complexe manier invloed hebben op het
klimaat. Het effect van op het klimaat van mogelijke
veranderingen in de bewolking door het vliegverkeer is
belangrijk maar onzeker. Naast de vliegtuigstrepen gaat het ook
om hoge bewolking die het broeikaseffect verder versterkt.
Uit onderzoek in de Verenigde Staten blijkt dat het driedaagse
vliegverbod boven de Verenigde Staten na de aanslagen van 11
september nieuwe bewijzen heeft opgeleverd voor de effecten van
vliegverkeer op het klimaat. Vliegtuigstrepen dempen het
temperatuurverloop over een etmaal met zeker 1 graad. Overdag
blijft het aan de grond koeler, terwijl het 's nachts minder
afkoelt. |